
İklim değişikliğinin gezegenimizi ve insan faaliyetlerini küresel ölçekte ciddi şekilde etkilemesiyle sera gazı (GHG) emisyonlarını anlamak ve azaltmak bireyler ve özellikle kurumlar açısından zorunlu hale gelmiştir. Bu hedefe ulaşmada ise farklı faaliyetlerin ürettiği sera gazı miktarını ölçmek üzere tasarlanan GHG emisyon hesaplayıcıları stratejik bir araç niteliği kazanmıştır.
GHG Emisyon Hesaplayıcılarını Anlamak
GHG emisyon hesaplayıcıları, belirli faaliyetler, süreçler veya tüm bir organizasyonun ürettiği sera gazı miktarını tahmin eden özel araçlardır.
Bu hesaplayıcılar, emisyonları farklı kapsamlar (scope) altında değerlendirir:
- Kapsam 1 (Scope 1): Şirket araçları veya tesis içi yakıt tüketimi gibi doğrudan emisyonlar.
- Kapsam 2 (Scope 2): Satın alınan elektrik, ısıtma ve soğutma kaynaklı dolaylı emisyonlar.
- Kapsam 3 (Scope 3): Tedarik zincirindeki diğer dolaylı emisyonlar, (Yani hem yukarı hem de aşağı yönlü faaliyetler)
İlgili hesaplayıcılara enerji tüketimi, yakıt kullanımı ve operasyonel faaliyetler gibi veriler girildiğinde, kullanıcılar karbon ayak izlerinin kapsamlı bir görünümünü elde ederler. Bu bilgiler, emisyon yoğun noktaların belirlenmesi ve hedefe yönelik azaltım stratejilerinin geliştirilmesi için kritik öneme sahiptir.
GHG Emisyon Hesaplayıcılarının Çalışma Mekanizması
GHG hesaplayıcıları, emisyon faktörleri adı verilen katsayıları kullanarak çalışır. Bu katsayılar, birim faaliyet başına üretilen emisyon miktarını ifade eder.
Örneğin, bir kuruluş belirli miktarda elektrik tükettiğinde, hesaplayıcı bu tüketimi elektrik kaynağına göre belirlenmiş emisyon faktörüyle çarparak CO₂ emisyonunu tahmin eder.
Hesaplamaların doğruluğu, girilen verinin ne kadar detaylı ve kesin olduğuna ve kullanılan emisyon faktörlerinin uygunluğuna bağlıdır.
Bu noktada GHG Protokolü gibi araçlar, tutarlılık ve güvenilirlik sağlamak için standart yöntemler ve emisyon faktörleri sunar.
GHG Emisyon Hesaplayıcılarının Avantajları
- Emisyon Kaynaklarını Belirleme: Belirli faaliyet veya süreçlerin toplam emisyona katkısını tespit ederek hedefe yönelik iyileştirmeleri kolaylaştırır.
- Maliyet Optimizasyonu: Enerji israfı gibi verimsizlikleri ortaya çıkararak hem emisyon hem de maliyetleri azaltacak önlemler almayı sağlar.
- Yasal Uyum: Birçok ülke GHG raporlamasını zorunlu kılar. Hesaplayıcılar doğru takip ve raporlama yaparak mevzuata uyumu kolaylaştırır.
- Paydaş Katılımını Artırma: Emisyon verilerinin şeffaf paylaşımı, kurumsal itibarın güçlenmesini ve müşteri, yatırımcı, toplum güvenini artırır.
- Stratejik Karar Alma: Kapsamlı veriler, gerçekçi hedefler belirlemeyi ve ilerlemeyi etkin şekilde takip etmeyi sağlar.
- Azaltım Hedefleri Belirleme: Hesaplayıcı verileri, Bilim Temelli Hedefler (Science based targets - SBT) gibi iklim bilimiyle uyumlu hedefler koymak için temel oluşturur.
Doğru Hesaplayıcıyı Seçmek İçin Kriterler
- Kapsamı: Tüm faaliyetlerinizle ilgili emisyon kapsamlarını değerlendirebilmesi.
- Standartlara Uygunluk: GHG Protokolü gibi tanınmış çerçevelere uyum.
- Kullanıcı Dostu Olması: Basit arayüz ve net yönergeler.
- Özelleştirme İmkanı: Organizasyona ve bölgesel emisyon faktörlerine uyarlanabilmesi.
- Entegrasyon: Mevcut veri yönetim sistemleriyle uyumlu çalışması.
Organizasyonda Uygulama Adımları
- Veri Toplama: Enerji tüketimi, ulaşım, atık yönetimi gibi tüm emisyon kaynaklarına ait verilerin toplanması.
- Hesaplayıcıyı Konfigüre Etme: Toplanan verilerin girilirken doğru emisyon faktörlerinin seçilmesi.
- Analiz ve Yorumlama: En büyük emisyon kaynaklarının ve eğilimlerinin belirlenmesi.
- Eylem Planı Geliştirme: Enerji verimliliğini artırma, yenilenebilir enerji kullanımı, tedarik zincirini optimize etme gibi stratejilerin uygulanması.
- İzleme ve Raporlama: Düzenli güncelleme yaparak hedefe ilerlemenin takip edilmesi ve şeffaf şekilde raporlanması.
GHG emisyon hesaplayıcıları, firmanızın çevresel etkisini anlamak ve azaltmak için temel bir araç olup, yasal uyumun yanı sıra maliyet tasarrufu ve verimlilik artışı gibi ek faydalar sağlamaktadır. Çevre yönetiminde bu hesaplayıcıları kullanmak, bilinçli kararlar almayı, uygulanabilir hedefler belirlemeyi ve düşük karbon ekonomisine geçişi mümkün kılmaktadır.
Synesgy platformu, işletmelerin ESG performanslarını detaylı olarak değerlendirmelerini sağlamaktadır. Platformda yer alan Sera Gazı Emisyon Hesaplama Modülü sayesinde ise Kapsam 1, Kapsam 2 ve Kapsam 3 emisyonları hızlı, kolay ve güvenilir bir şekilde hesaplanabilmektedir. Böylece şirketler hem sürdürülebilirlik performanslarını ölçmekte hem de karbon ayak izlerini azaltmaya yönelik somut adımlar atabilmektedir.