Sürdürülebilirlik, küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ'ler) dahil olmak üzere, işletmelerin büyüklüğünden bağımsız, firmaları etkileyen önemli bir faktör olarak ortaya çıkmıştır. KOBİ'lerin bu konulardaki farkındalığının ve katılımının artırılması, Avrupa Birliği (AB) düzeyinde getirilen düzenleyici yükümlülüklere uyum sağlayabilmek için vazgeçilmezdir. Nitekim AB yasama alanı son yıllarda değişmiş olup, yükümlülükler doğrudan veya dolaylı olarak KOBİ'leri etkileyecek şekilde genişletilmiştir.
Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD)
Bu yükümlülüklerin genişlemesindeki ilk örneklerden biri, 2021'de Avrupa yasama organları tarafından Avrupa Finansal Olmayan Raporlama Direktifi'nin (NFRD) yerini almak üzere getirilen Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi'dir (CSRD). Temel amacı, daha sürdürülebilir bir ekonomiye geçişi hızlandırmak ve greenwashing (yeşil aklama) uygulamalarıyla mücadele etmektir.
CSRD, raporlama yükümlülüklerini Avrupa'da 50.000 şirkete genişletmekte ve 2023'ten itibaren 250'den fazla çalışanı olan işletmelerin finansal olmayan bilgileri açıklamasını gerektirmektedir. Ayrıca, mikro işletmeler hariç olmak üzere, kademeli bir yaklaşımla 2027'ye kadar listelenmiş küçük ve orta ölçekli işletmelere (KOBİ'ler) raporlama gerekliliklerini genişletmeyi önermektedir.
Ocak 2024 itibariyle AB ve AB dışındaki şirketlere sürdürülebilirlik performanslarını raporlama zorunluluğu getiren direktif, şirketlerin sürdürülebilirlik alanındaki bilgi ve şeffaflığının artırarak sürdürülebilir ekonomiye geçişi amaçlamaktadır.
Kurumsal Sürdürülebilirlik Durum Tespiti Direktifi (CSDDD)
Komisyon tarafından Şubat 2022'de tanıtılan Kurumsal Sürdürülebilirlik Durum Tespiti Direktifi'nin (CSDDD) amacı, işletmeleri insan hakları ve çevresel değerlendirmeleri operasyonlarına ve yönetişimlerine entegre ederek sürdürülebilir ve sorumlu bir kurumsal davranışı benimsemeye teşvik etmektir.
Direktif, şirketlerin, iştirakleri ve değer zincirlerindeki şirketler de dahil olmak üzere, olumsuz insan hakları ve çevresel etkileri belirlemeleri, önlemeleri, hafifletmeleri ve bunlardan sorumlu olmalarını zorunlu kılmaktadır.
AB Taksonomisi
AB Taksonomi düzenlemesi, AB'nin sürdürülebilir finans çerçevesinin önemli bir bileşeni olup, "sürdürülebilir" faaliyetleri ve yatırımları belirlemek için şirketlere ve yatırımcılara ortak bir dil sağlamayı amaçlayan önemli bir piyasa şeffaflığı aracıdır.
Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM)
Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM), AB'nin sürdürülebilir geçişi hızlandırma ve sorumlu iş davranışını teşvik etme çabalarının bir parçası olarak tanıtılmıştır. Mekanizma, karbondioksit emisyonlarının taşınmasını önlemeyi hedeflemekte olup, ürünlerin AB'ye ithal edilmesi halinde, karbon emisyonu yoğunluğuna göre vergilendirilmesini ifade etmektedir. Öncelikle raporlama gereklilikleriyle başlayacak olan düzenlemede Ocak 2026 itibariyle mali yükümlülükler de devreye girecektir.
KOBİ Strateji Tanımlaması
Sürdürülebilirlik stratejisi tanımlama görevi zorlu görünse de birkaç kolay ama etkili adımı izleyerek KOBİ'ler, iş hedefleriyle uyumlu ve uluslararası standartlara uygun sürdürülebilirlik stratejisi oluşturabilirler.
Şirketin Etki Değerlendirmesi
Sürdürülebilirlik stratejisi geliştirmedeki ilk adım, şirketin çevresel ve toplumsal etkisinin değerlendirilmesini içerir. Bu, enerji ve su kullanımı, atık üretimi ve karbon emisyonlarının incelenmesini kapsar.
Hedef Tanımlama ve Amaç Belirleme
Bir organizasyon mevcut etkisini değerlendirdikten sonra, sürdürülebilirlik performansını iyileştirmek için hedefler ve amaçlar belirleyebilir. Belirli, ölçülebilir ve ulaşılabilir hedefler, organizasyonun iş hedefleriyle uyumlu olmalıdır.
Eylem Planı Geliştirme
Sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak ve sürdürülebilirlik performansını iyileştirmek için izlenmesi gereken adımları belirten bir eylem planı geliştirilmelidir. Plan, her hedef veya amaç için belirli eylemleri, zaman çizelgelerini ve sorumlu tarafları içermelidir.
Plan Uygulama ve Performans İzleme
Eylem planı geliştirdikten sonra uygulama gereklidir. Operasyonlarda, satın alma kararlarında veya tedarik zincirinde belli başlı düzenlemeler yapılması gerekebilir.
Paydaş Katılımı
Paydaşlarla etkileşim, KOBİ'nin sürdürülebilirlik stratejisinin başarısı için kritik öneme sahiptir. Bu, çalışanlar, müşteriler, tedarikçiler ve KOBİ topluluğunun diğer üyelerini içerir. KOBİ'ler, bu paydaşlara sürdürülebilirlik hedeflerini ve ilerlemelerini iletmeli ve onların geri bildirimlerini ve önerilerini aramalıdır.
